Tuyên Quang: Ứng dụng khoa học để thúc đẩy nông nghiệp bền vững từ chuyển đổi kép

Với địa hình đồi núi, sản xuất nông nghiệp của tỉnh từng đối mặt với nhiều thách thức. Song nhờ những chính sách đúng đắn, Tuyên Quang đang nổi lên như một hình mẫu trong việc ứng dụng khoa học, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh để thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững.

• Thừa Thiên Huế: Đam mê với nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn
• Nghệ An: Phát triển nông nghiệp tuần hoàn hướng đi tất yếu của hệ thống trang trại
• Nông nghiệp xanh là hướng đi tất yếu

Nền tảng cho sự phát triển

Nền nông nghiệp của tỉnh đang trải qua một cuộc "đại phẫu" khi các giải pháp khoa học công nghệ được đưa vào từng khâu sản xuất. Thay vì canh tác truyền thống, người nông dân được tiếp cận với những tiến bộ mới nhất. Một trong những minh chứng rõ nét là việc ứng dụng công nghệ nhà màng và nhà lưới để sản xuất rau, củ, quả chất lượng cao.

Mô hình trồng dưa trong nhà lưới và ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt của anh Nguyễn Xuân Tiến, tổ dân phố Lùng Càng, phường Hà Giang 2 đã và đang làm thay đổi cách nhìn, tư duy sản xuất của người nông dân vùng cao - nơi vốn chỉ sản xuất theo kinh nghiệm, truyền thống.

Theo lời anh Tiến, 3 khu nhà lưới rộng 1.800 m2 của gia đình trồng dưa lưới đều lắp đặt hệ thống tự động, được kết nối vận hành qua thiết bị di động nên toàn bộ quá trình chăm sóc do máy móc thực hiện. Khi thời tiết mưa, độ ẩm không khí cao, thiết bị cảm biến sẽ điều chỉnh lượng nước tưới cho thích hợp với cây trồng. Công việc duy nhất trong suốt chu kỳ sản xuất của người nông dân như anh Tiến là thu hái sản phẩm. Anh Tiến chia sẻ: Ứng dụng khoa học kỹ thuật, số hóa sản xuất đã giảm 80% công sức lao động, điều mà người nông dân như anh hài lòng là chất lượng sản phẩm làm ra rất đồng đều, giảm thiểu rủi ro từ thời tiết, sâu, bệnh hại, mang lại giá trị kinh tế cao hơn rất nhiều so với canh tác truyền thống.

Mô hình nông nghiệp nhà màng của Hợp tác xã Nông, lâm nghiệp Kim Bình cũng đang tạo ra sản phẩm nông nghiệp chất lượng vượt trội để cung cấp cho thị trường. Anh Cao Văn Phúc, Giám đốc Hợp tác xã khẳng định: Đầu tư mô hình nhà màng, Hợp tác xã đã thuần hóa được các dòng dưa chất lượng cao như: Kim hoàng hậu, sữa, Ichiba. Với công nghệ nhà màng đã hạn chế được đến mức thấp nhất tác động của thời tiết, sâu bệnh hại, đồng thời ổn định được nhiệt độ, độ ẩm, tạo môi trường phát triển nhất cho cây trồng. Theo anh Phúc, chỉ với 2.700 m2, mỗi năm Hợp tác xã sản xuất ra khoảng 24 - 25 tấn dưa chất lượng cao các loại, thu về gần 1 tỷ đồng.

Đầu tư sản xuất theo công nghệ mới, những thiết bị hiện đại cũng được các Hợp tác xã, chủ trang trại đầu tư, ứng dụng như: Hệ thống tưới nhỏ giọt tự động, thiết bị bay không người lái để phun thuốc bảo vệ thực vật và các cảm biến đo lường môi trường đất, nước… giúp tiết kiệm công sức, chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất. Theo số liệu tổng hợp của Sở Nông nghiệp và Môi trường, hiện toàn tỉnh có trên 3.900 ha cây trồng được sản xuất theo tiêu chuẩn nông nghiệp hiện đại, nông nghiệp thông minh, tập trung vào các loại cây ăn quả, cây công nghiệp, rau đậu... Ứng dụng sản xuất nông nghiệp thông minh, giá trị sản phẩm tăng khoảng 30 - 40% so với sản xuất truyền thống; tỷ lệ sâu, bệnh hại giảm từ 35 - 40%, không phát sinh dịch hại trên diện rộng.

Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh

Đồng chí Phạm Mạnh Duyệt, Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho rằng: Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất, ngành Nông nghiệp cũng tiên phong trong cuộc đua về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Rất nhiều các Hợp tác xã, trang trại, gia trại đã ứng dụng công nghệ số truy xuất nguồn gốc và đưa sản phẩm nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử. Theo thống kê sơ bộ đã có trên 270 sản phẩm nông sản chủ lực được đưa lên các nền tảng như Lazada, Shopee, Tiki và các sàn giao dịch nông sản chuyên biệt. Người nông dân giờ đã quen với việc kinh doanh trực tuyến, từ chụp ảnh sản phẩm, viết mô tả đến xử lý đơn hàng. Nhờ đó, nông sản Tuyên Quang không còn bị phụ thuộc vào thương lái và thị trường truyền thống, giúp người dân tăng thu nhập và ổn định cuộc sống. Người tiêu dùng chỉ cần quét mã QR trên bao bì là có thể biết được toàn bộ thông tin về sản phẩm, từ quy trình canh tác, ngày thu hoạch, đến địa điểm sản xuất. Điều này không chỉ tạo niềm tin cho người tiêu dùng mà còn nâng cao giá trị thương hiệu của nông sản Tuyên Quang.

Các mô hình nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp tuần hoàn đang được khuyến khích phát triển. Mô hình VAC (vườn - ao - chuồng) được cải tiến để tạo thành một hệ sinh thái khép kín. Phân bón hữu cơ từ chất thải chăn nuôi được ủ hoai để bón cho cây trồng, nước thải được xử lý để nuôi cá, nuôi lươn. Điều này không chỉ giảm chi phí sản xuất mà còn bảo vệ môi trường đất và nước.

Ngoài ra, việc trồng rừng và bảo vệ rừng cũng là một phần quan trọng của chiến lược chuyển đổi xanh. Rừng không chỉ giữ đất, giữ nước, điều hòa khí hậu mà còn là nguồn tài nguyên quý giá cho các mô hình nông lâm kết hợp. Theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm, trung bình mỗi năm Tuyên Quang trồng khoảng trên 11.000 ha rừng, đứng TOP đầu trong khu vực miền núi phía Bắc.

Khẳng định vai trò trụ đỡ

Từ một tỉnh khó khăn, sản xuất nông nghiệp lạc hậu, tự cung, tự cấp, nhờ ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, ngành Nông nghiệp và Môi trường đã bứt phá khẳng định vững chắc vị trí trụ đỡ của nền kinh tế. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, sản lượng lương thực hằng năm của tỉnh ước khoảng 60 vạn tấn; sản lượng gỗ rừng trồng trên 1 triệu m3/năm, đảm bảo ổn định nguồn nguyên liệu cho công nghiệp chế biến gỗ trong và ngoài tỉnh; sản lượng chè nguyên liệu phục vụ xuất khẩu đứng trong TOP đầu khu vực và toàn quốc. Ngoài ra còn rất nhiều sản phẩm khác như: cam sành, cá đặc sản, các sản phẩm OCOP…

Đồng chí Phạm Mạnh Duyệt, Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh: Trên cơ sở những gì đã đạt được và với cơ chế, chính sách cùng những hướng đi rõ ràng mà Đảng bộ tỉnh vạch ra, lĩnh vực nông nghiệp - môi trường của tỉnh sẽ vươn tầm. Ngành sẽ tiếp tục phối hợp, theo dõi thực hiện các đề tài, dự án khoa học thuộc lĩnh vực nông nghiệp, phát triển nông thôn, quản lý, khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường; thực hiện tốt cơ chế, chính sách của tỉnh về hỗ trợ phát triển sản xuất nông lâm nghiệp; khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã, cá nhân đầu tư nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, đổi mới công nghệ nhất là trong khâu chế biến, bảo quản nông sản; áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc trong tiêu thụ sản phẩm; mở rộng diện tích áp dụng thực hành nông nghiệp tốt, sản xuất nông nghiệp hữu cơ... Hỗ trợ quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo chuỗi từ trang trại đến người tiêu dùng; ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện quy trình kiểm soát, truy xuất nguồn gốc…

"Mục tiêu không chỉ là tăng trưởng của ngành, mà còn củng cố trụ đỡ của các ngành kinh tế và xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững, thân thiện với môi trường" - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Phạm Mạnh Duyệt khẳng định.

Tác giả: Đoàn Thư
Nguồn: Báo điện tử Tuyên Quang