ý kiến của bạnCâu thành ngữ "cà cuống chết đến đít còn cay" nhiều người đã được nghe và cái tên cà cuống có vẻ quen tai nhưng không phải ai cũng từng nhìn thấy hay được thưởng thức chúng. Thực tế hiện nay, trong tự nhiên, cà cuống còn rất ít, gần như "tuyệt chủng".
Tuy nhiên, tại thôn Cáp Hạ, xã Trung Kênh, huyện Lương Tài đã xuất hiện mô hình nuôi cà cuống sinh sản và thương phẩm của gia đình anh Nguyễn Văn Điệp (33 tuổi), chủ trang trại cà cuống mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực, được nhiều người trong và ngoài tỉnh tìm đến học hỏi, làm theo, nhân rộng mô hình.
Được biết, cách đây 3 năm vợ chồng anh Điệp mua 50 đôi cà cuống giống ở tỉnh Hải Dương về nuôi thử. Từ đó, với sự cần cù, chăm chỉ và cẩn thận, anh chị đã thực hiện theo đúng quy trình kỹ thuật được học hỏi từ người nuôi trước, từ mạng nuôi cà cuống sinh sản và thương phẩm, mang lại hiệu quả kinh tế cao so với nuôi trồng giống vật nuôi khác trên cùng đơn vị diện tích.
cà cuống (tên khoa học là belortone indica, hay còn gọi là sâu quế, đà cuống) là một giống côn trùng thuộc bọ cánh nửa (nửa cứng, nửa mềm), mình dẹt và sống trong nước hoặc nửa nước nửa cạn như ao hồ, đầm lầy hay ruộng lúa, kênh rạch… Ban ngày, chúng ẩn nấp dưới nước săn bắt mồi, chỉ đến đêm mới vỗ cánh bay lên. Trước đây, ở nông thôn, không khó để bắt được cà cuống, nhất là đến mùa thu hoạch lúa nước. Trong cơ thể cà cuống đực, có chứa đôi tuyến tinh dầu nằm ở khoang bụng phía dưới đuôi. Chất tinh dầu này, tên hoá học là veleriant amil, không độc, có vị cay, mùi thơm ngát, được coi là một gia vị quý trong bữa ăn của người Việt Nam, nhất là ở nông thôn. cà cuống cái không có túi tinh dầu, vì thế khi ăn sẽ có con không có vị cay đặc trưng của cà cuống. cà cuống có vị ngọt, cay, tính bình và không độc đem đến công dụng bổ thận, tráng dương, lợi cho đường tiêu hóa. Chính vì ngon và "hiếm có khó tìm", cà cuống không chỉ là một loại côn trùng thông thường, mà từ lâu đã được nhiều nhà hàng tìm mua để chế biến thành các món ăn đặc sản.
Anh Điệp cho biết: "Bọng tinh dầu trong bụng con cà cuống đực là gia vị quý thường được pha chế vào nước mắm và các món ăn truyền thống như bún chả, bún thang, chả cá, bánh cuốn... Ngoài để chế biến thức ăn, cà cuống còn có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Cùng với quá trình đô thị hoá, số lượng cà cuống ngoài tự nhiên ngày càng hiếm, xuất phát từ thực tế đó tôi tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm nuôi, nhân giống, bước đầu đã hướng dẫn các hộ dân đến mua giống nuôi thành công cà cuống sinh sản và thương phẩm, dự kiến sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình trong thời gian tới".
Cũng theo anh Điệp, diện tích bể phù hợp nhất nên dao động từ 2 - 4 m². Với mật độ từ 70 - 80 con/m². Nếu bể rộng hơn có thể gây khó khăn trong quá trình vệ sinh bể cũng như đảm bảo chất lượng cà cuống. Nếu mật độ cà cuống dày hơn có thể dẫn đến việc thiếu thức ăn, cà cuống sẽ ăn thịt lẫn nhau, gây hao hụt về số lượng cũng như chất lượng.
Hiện nay, trên diện tích 200 m² (2 khu), gia đình anh xây dựng được một bể ấp trứng và 20 bể nuôi cà cuống thương phẩm theo quy trình tuần hoàn từ nuôi, chăm sóc cà cuống bố mẹ đẻ trứng, đưa sang bể ấp trứng, ương nuôi cà cuống con đến trưởng thành và xuất bán. Mỗi bể có diện tích 1,5m x 1,5m, có hệ thống nước được xử lý sạch, khép kín. Trong bể có các giá thể để cà cuống bám bèo tây chiếm khoảng 1/3 diện tích bể ương, nuôi. cà cuống đẻ trứng giống như ốc bươu vàng, trứng nở sau 3 - 5 ngày ấp, sau đó lột xác 5 lần trong khoảng từ 30 - 40 ngày. Sau khi lột xác, cà cuống được nuôi tiếp 30 ngày, khi bụng có màu cam, đạt kích thước 7 - 8cm/con là tiến hành thu bán thương phẩm...
Anh Điệp cho biết thêm, cà cuống là loài côn trùng sống được cả trên cạn lẫn dưới nước, bắt mồi hung dữ, thức ăn không quá phức tạp, chỉ cần thả cá, tép, dế hay ếch nhái nhỏ vào bể là tự săn được mồi. Quy trình kỹ thuật nuôi, chăm sóc cà cuống không khó, tuy nhiên phải đảm bảo nguồn nước, nguồn thức ăn sạch, môi trường thoáng mát để cà cuống sinh sản, phát triển tốt. Hàng ngày, lượng thức ăn trong bể được duy trì ổn định tương đương với số lượng, kích thước và ngày tuổi cà cuống.
Hiện nay, trung bình mỗi tháng, gia đình anh Điệp xuất bán khoảng 500 con cà cuống thương phẩm với giá bán 25.000 đồng/con; 120.000 đồng/đôi giống, ổ trứng; trừ chi phí cho thu lãi 20.000 đồng/con. Ngoài cà cuống thương phẩm, chúng còn được pha với nước mắm, thậm chí được chiết xuất thành tinh dầu để bán, 300 ml nước mắm chế biến từ cà cuống có giá từ 200.000 - 250.000 đồng.
Mỗi chai mắm thường được ngâm cùng 3 - 5 con cà cuống đã được sơ chế. Chúng được giữ nguyên các bọng tinh dầu để đảm bảo cho ra nước mắm chuẩn vị cà cuống nhất. Vì vậy mà hạn sử dụng của những chai nước mắm cà cuống tối đa chỉ 6 tháng. Mỗi con cà cuống đực đều chứa 2 bọng tinh dầu. Cứ mỗi 10 bọng tinh dầu có giá từ 200.000 - 250.000 đồng. Dù được chiết xuất trực tiếp nhưng tinh dầu vẫn được bán theo đầu con. Giá thị trường khoảng 25.000 đồng/con. Chúng được bảo quản bởi dung môi để giữ được trọn vẹn hương từ tinh dầu. Mỗi lọ tinh dầu có thể sử dụng được trong 1 năm.
Mô hình của gia đình anh Điệp được coi là điểm hình trong việc tìm tòi ra phương thức chăn nuôi mới trên địa bàn huyện Lương Tài, từ đó là một địa chỉ tin tưởng có nhiều người đến trao đổi, học tập kinh nghiệm.
